Η εκπαίδευση σκύλων στην Ελλάδα χρειάζεται επανεκκίνηση
– με επίκεντρο τον σκύλο
Η εκπαίδευση των σκύλων στην Ελλάδα διανύει μια περίοδο στασιμότητας, αλλά ταυτόχρονα και μεταβατικότητας. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, όπου οι ανάγκες των ζώων, η επιστημονική γνώση και η κοινωνική ωριμότητα ζητούν έναν νέο, ουσιαστικό διάλογο. Παρ’ όλα αυτά, η υπάρχουσα πραγματικότητα αποκαλύπτει μια σειρά από σημαντικά εμπόδια και ασυνέχειες.
Η απουσία συνεργασίας και η ανάγκη για κοινό όραμαΣτον χώρο της εκπαίδευσης σκύλων παρατηρείται μια εμφανής έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών. Λείπουν οι δομές δικτύωσης, οι κοινές πρωτοβουλίες και το μοίρασμα της γνώσης. Η αντίληψη του «ο καθένας μόνος του» καθιστά δύσκολη την πρόοδο και απομονώνει τους εκπαιδευτές, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί σημείο αφετηρίας για συλλογική ανάπτυξη και καινοτομία.
Έρευνα, τεχνικές και επιστημονική πρόοδος
Παρά τη ραγδαία εξέλιξη των επιστημών της συμπεριφοράς και της γνωστικής ψυχολογίας των ζώων, στην Ελλάδα απουσιάζει η οργανωμένη και διαρκής ενασχόληση με την έρευνα πάνω στις τεχνικές εκπαίδευσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μέθοδοι που εφαρμόζονται να είναι συχνά ξεπερασμένες ή ακόμα και ασύμβατες με τα σύγχρονα ευρήματα για την ευζωία και τη συναισθηματική ανάπτυξη του σκύλου.
Η εξειδίκευση είναι το ζητούμενο
Το πεδίο της εκπαίδευσης απαιτεί βαθιά εξειδίκευση, ιδιαίτερα καθώς αυξάνεται η πολυπλοκότητα των ρόλων που καλείται να παίξει ένας σκύλος στη σύγχρονη κοινωνία – από ζώο συντροφιάς μέχρι συνοδός για ΑμεΑ, θεραπευτικός σύμμαχος ή εργαζόμενο ζώο. Η απουσία συστηματικής επιμόρφωσης οδηγεί σε έναν γενικευμένο, ελλιπή τρόπο προσέγγισης, σε ένα τοπίο που έχει τεράστιες ανάγκες.
Εκπαίδευση αποκομμένη από την εξέλιξη
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι αυτό που διδάσκεται σήμερα δεν είναι συνδεδεμένο με την εξέλιξη της κοινωνίας ούτε με τις νέες επιστημονικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις. Εκπαίδευση χωρίς εξέλιξη, χωρίς διαρκή ερώτηση, σημαίνει παγίδευση σε μοντέλα που απλά αναπαράγονται μηχανικά, χωρίς κατανόηση και προσαρμογή στο κάθε ζώο και στον κάθε άνθρωπο.
Ο σκύλος ως ον με δικαίωμα επιλογής
Οι εκπαιδευτικές στρατηγικές που εφαρμόζονται συχνά έχουν ως κύριο στόχο τον έλεγχο του ζώου – και όχι τη συνεργασία. Απουσιάζει η αναγνώριση της ικανότητας του σκύλου να συμμετέχει ενεργά στις αποφάσεις που αφορούν τη συμπεριφορά του. Αντί για καθοδήγηση με βάση την εμπιστοσύνη και τη σχέση, προτιμώνται τεχνικές που χειραγωγούν αντί να ενδυναμώνουν.
Εκπαίδευση του ανθρώπου, όχι μόνο του σκύλου
Εάν θέλουμε να αλλάξει ουσιαστικά το επίπεδο της εκπαίδευσης των ζώων, πρέπει πρώτα να αλλάξει το επίπεδο απαιτήσεων και γνώσεων των ίδιων των κηδεμόνων. Ο άνθρωπος χρειάζεται εκπαίδευση για να μάθει να διαβάζει τον σκύλο του, να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να αποκτά ευαισθησία, ενσυναίσθηση και επίγνωση. Το ίδιο ισχύει και για τους κτηνιάτρους, οι οποίοι αποτελούν πυλώνα εμπιστοσύνης για πολλούς κηδεμόνες και οφείλουν να προτείνουν λύσεις που σέβονται τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές ανάγκες του ζώου.
Η «βασική εκπαίδευση»: Ένας μύθος που επιβιώνει
Η λεγόμενη «βασική εκπαίδευση» παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους μύθους του χώρου. Αντιμετωπίζεται ως το αναγκαίο πρώτο στάδιο, συχνά με αυστηρούς και ξεπερασμένους κανόνες υπακοής. Στην πραγματικότητα, όμως, κάθε σκύλος είναι μια μοναδική περίπτωση και οι βάσεις του δεσμού με τον άνθρωπο χτίζονται πάνω στη σχέση και όχι στην επιβολή.
Ξαναγράφοντας την agenda της εκπαίδευσης
Προτείνεται ένα νέο πλαίσιο σκέψης: οι ανάγκες του ζώου να προηγούνται και να καθοδηγούν τις απαιτήσεις του ανθρώπου. Να δώσουμε έμφαση στην αυτονομία του σκύλου, στην ελευθερία έκφρασης, στην επιθυμία του να συμμετέχει και όχι απλώς να υπακούει.
Παιδιά, σκύλοι και το χαμένο μονοπάτι της σύνδεσης
Τα μικρά παιδιά έχουν μια εκπληκτική, φυσική ικανότητα να επικοινωνούν με τα ζώα, να τους μιλούν δίχως λόγια, με κίνηση, ματιά, παρουσία. Αυτοί οι τρόποι συχνά αποσιωπούνται, αποθαρρύνονται και τελικά ξεχνιούνται στην ενήλικη ζωή. Κι όμως, μπορούν να καλλιεργηθούν ξανά. Η συναισθηματική και διαισθητική σύνδεση ανθρώπου-ζώου είναι το θεμέλιο της συμβίωσης και της αμοιβαίας κατανόησης.
Εκπαιδευτικά προγράμματα: Επιφανειακά και αναποτελεσματικά
Ακόμα κι όταν γίνονται δράσεις στα σχολεία, η προσέγγιση περιορίζεται στο «τι πρέπει και τι δεν πρέπει». Το ζήτημα, όμως, δεν είναι η επιφανειακή συμμόρφωση, αλλά η βαθιά κατανόηση. Να βοηθήσουμε τα παιδιά (και τους ενήλικες) να θυμηθούν πώς να «είναι» με τα ζώα, όχι απλώς πώς να «συμπεριφέρονται».
Τα συναισθήματα των σκύλων: Πιο πολύπλοκα απ’ όσο νομίζουμε
Αν και όλο και περισσότεροι αποδέχονται ότι τα ζώα έχουν συναισθήματα, μένουμε συχνά στην επιφανειακή παραδοχή του πόνου, του φόβου ή της χαράς. Η πολυπλοκότητα του εσωτερικού τους κόσμου δεν αναγνωρίζεται πλήρως – ούτε εξηγείται πώς οι ανθρώπινες πεποιθήσεις, πράξεις και προσδοκίες μπορούν να καταστρέψουν τη συναισθηματική τους ακεραιότητα.
Ένα πρώτο βήμα για μια νέα προσέγγιση
Αν αυτό το κείμενο σας αγγίζει, τότε ίσως ήρθε η στιγμή για να ξεκινήσετε το δικό σας ταξίδι κατανόησης, ενσυναίσθησης και βαθιάς σύνδεσης με τα ζώα.
Στο ONLINE K9 UNIVERSITY προσφέρουμε το REALDOG101, ένα δωρεάν εισαγωγικό πρόγραμμα για όσους επιθυμούν να κάνουν το πρώτο βήμα προς μια ουσιαστική και βιωματική σχέση με τον σκύλο.
✅ Η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε όλους, αρκεί να υπάρχει συνέπεια και συνειδητή πρόθεση.
📩 Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή συμπληρώνοντας τη φόρμα στο τέλος της σελίδας.
📌 Ίσως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε όσα ξέραμε για την εκπαίδευση των σκύλων. Όχι γιατί δεν «δουλεύουν» αλλά γιατί μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα πολύ πολύ καλύτερα και να τα κάνουμε να «εργάζονται».
Άλλο το έργο και άλλο η δουλεία.
Για εκείνους. Και για εμάς.
Φιλικά
Antoine Raymond
Η απουσία συνεργασίας και η ανάγκη για κοινό όραμαΣτον χώρο της εκπαίδευσης σκύλων παρατηρείται μια εμφανής έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών. Λείπουν οι δομές δικτύωσης, οι κοινές πρωτοβουλίες και το μοίρασμα της γνώσης. Η αντίληψη του «ο καθένας μόνος του» καθιστά δύσκολη την πρόοδο και απομονώνει τους εκπαιδευτές, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί σημείο αφετηρίας για συλλογική ανάπτυξη και καινοτομία.
Έρευνα, τεχνικές και επιστημονική πρόοδος
Παρά τη ραγδαία εξέλιξη των επιστημών της συμπεριφοράς και της γνωστικής ψυχολογίας των ζώων, στην Ελλάδα απουσιάζει η οργανωμένη και διαρκής ενασχόληση με την έρευνα πάνω στις τεχνικές εκπαίδευσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μέθοδοι που εφαρμόζονται να είναι συχνά ξεπερασμένες ή ακόμα και ασύμβατες με τα σύγχρονα ευρήματα για την ευζωία και τη συναισθηματική ανάπτυξη του σκύλου.
Η εξειδίκευση είναι το ζητούμενο
Το πεδίο της εκπαίδευσης απαιτεί βαθιά εξειδίκευση, ιδιαίτερα καθώς αυξάνεται η πολυπλοκότητα των ρόλων που καλείται να παίξει ένας σκύλος στη σύγχρονη κοινωνία – από ζώο συντροφιάς μέχρι συνοδός για ΑμεΑ, θεραπευτικός σύμμαχος ή εργαζόμενο ζώο. Η απουσία συστηματικής επιμόρφωσης οδηγεί σε έναν γενικευμένο, ελλιπή τρόπο προσέγγισης, σε ένα τοπίο που έχει τεράστιες ανάγκες.
Εκπαίδευση αποκομμένη από την εξέλιξη
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι αυτό που διδάσκεται σήμερα δεν είναι συνδεδεμένο με την εξέλιξη της κοινωνίας ούτε με τις νέες επιστημονικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις. Εκπαίδευση χωρίς εξέλιξη, χωρίς διαρκή ερώτηση, σημαίνει παγίδευση σε μοντέλα που απλά αναπαράγονται μηχανικά, χωρίς κατανόηση και προσαρμογή στο κάθε ζώο και στον κάθε άνθρωπο.
Ο σκύλος ως ον με δικαίωμα επιλογής
Οι εκπαιδευτικές στρατηγικές που εφαρμόζονται συχνά έχουν ως κύριο στόχο τον έλεγχο του ζώου – και όχι τη συνεργασία. Απουσιάζει η αναγνώριση της ικανότητας του σκύλου να συμμετέχει ενεργά στις αποφάσεις που αφορούν τη συμπεριφορά του. Αντί για καθοδήγηση με βάση την εμπιστοσύνη και τη σχέση, προτιμώνται τεχνικές που χειραγωγούν αντί να ενδυναμώνουν.
Εκπαίδευση του ανθρώπου, όχι μόνο του σκύλου
Εάν θέλουμε να αλλάξει ουσιαστικά το επίπεδο της εκπαίδευσης των ζώων, πρέπει πρώτα να αλλάξει το επίπεδο απαιτήσεων και γνώσεων των ίδιων των κηδεμόνων. Ο άνθρωπος χρειάζεται εκπαίδευση για να μάθει να διαβάζει τον σκύλο του, να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, να αποκτά ευαισθησία, ενσυναίσθηση και επίγνωση. Το ίδιο ισχύει και για τους κτηνιάτρους, οι οποίοι αποτελούν πυλώνα εμπιστοσύνης για πολλούς κηδεμόνες και οφείλουν να προτείνουν λύσεις που σέβονται τις συναισθηματικές και συμπεριφορικές ανάγκες του ζώου.
Η «βασική εκπαίδευση»: Ένας μύθος που επιβιώνει
Η λεγόμενη «βασική εκπαίδευση» παραμένει ένας από τους μεγαλύτερους μύθους του χώρου. Αντιμετωπίζεται ως το αναγκαίο πρώτο στάδιο, συχνά με αυστηρούς και ξεπερασμένους κανόνες υπακοής. Στην πραγματικότητα, όμως, κάθε σκύλος είναι μια μοναδική περίπτωση και οι βάσεις του δεσμού με τον άνθρωπο χτίζονται πάνω στη σχέση και όχι στην επιβολή.
Ξαναγράφοντας την agenda της εκπαίδευσης
Προτείνεται ένα νέο πλαίσιο σκέψης: οι ανάγκες του ζώου να προηγούνται και να καθοδηγούν τις απαιτήσεις του ανθρώπου. Να δώσουμε έμφαση στην αυτονομία του σκύλου, στην ελευθερία έκφρασης, στην επιθυμία του να συμμετέχει και όχι απλώς να υπακούει.
Παιδιά, σκύλοι και το χαμένο μονοπάτι της σύνδεσης
Τα μικρά παιδιά έχουν μια εκπληκτική, φυσική ικανότητα να επικοινωνούν με τα ζώα, να τους μιλούν δίχως λόγια, με κίνηση, ματιά, παρουσία. Αυτοί οι τρόποι συχνά αποσιωπούνται, αποθαρρύνονται και τελικά ξεχνιούνται στην ενήλικη ζωή. Κι όμως, μπορούν να καλλιεργηθούν ξανά. Η συναισθηματική και διαισθητική σύνδεση ανθρώπου-ζώου είναι το θεμέλιο της συμβίωσης και της αμοιβαίας κατανόησης.
Εκπαιδευτικά προγράμματα: Επιφανειακά και αναποτελεσματικά
Ακόμα κι όταν γίνονται δράσεις στα σχολεία, η προσέγγιση περιορίζεται στο «τι πρέπει και τι δεν πρέπει». Το ζήτημα, όμως, δεν είναι η επιφανειακή συμμόρφωση, αλλά η βαθιά κατανόηση. Να βοηθήσουμε τα παιδιά (και τους ενήλικες) να θυμηθούν πώς να «είναι» με τα ζώα, όχι απλώς πώς να «συμπεριφέρονται».
Τα συναισθήματα των σκύλων: Πιο πολύπλοκα απ’ όσο νομίζουμε
Αν και όλο και περισσότεροι αποδέχονται ότι τα ζώα έχουν συναισθήματα, μένουμε συχνά στην επιφανειακή παραδοχή του πόνου, του φόβου ή της χαράς. Η πολυπλοκότητα του εσωτερικού τους κόσμου δεν αναγνωρίζεται πλήρως – ούτε εξηγείται πώς οι ανθρώπινες πεποιθήσεις, πράξεις και προσδοκίες μπορούν να καταστρέψουν τη συναισθηματική τους ακεραιότητα.
Ένα πρώτο βήμα για μια νέα προσέγγιση
Αν αυτό το κείμενο σας αγγίζει, τότε ίσως ήρθε η στιγμή για να ξεκινήσετε το δικό σας ταξίδι κατανόησης, ενσυναίσθησης και βαθιάς σύνδεσης με τα ζώα.
Στο ONLINE K9 UNIVERSITY προσφέρουμε το REALDOG101, ένα δωρεάν εισαγωγικό πρόγραμμα για όσους επιθυμούν να κάνουν το πρώτο βήμα προς μια ουσιαστική και βιωματική σχέση με τον σκύλο.
✅ Η συμμετοχή είναι ανοιχτή σε όλους, αρκεί να υπάρχει συνέπεια και συνειδητή πρόθεση.
📩 Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή συμπληρώνοντας τη φόρμα στο τέλος της σελίδας.
📌 Ίσως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε όσα ξέραμε για την εκπαίδευση των σκύλων. Όχι γιατί δεν «δουλεύουν» αλλά γιατί μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα πολύ πολύ καλύτερα και να τα κάνουμε να «εργάζονται».
Άλλο το έργο και άλλο η δουλεία.
Για εκείνους. Και για εμάς.
Φιλικά
Antoine Raymond