Συγκριτική ανάλυση της Τιμωρίας και της Διόρθωσης στην συμπεριφοριστική παρέμβαση
By Antoine Raymond
By Antoine Raymond
Εισαγωγή
Η τιμωρία και η διόρθωση είναι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως σε συμπεριφορικές παρεμβάσεις για την τροποποίηση και τη διαχείριση της συμπεριφοράς.
Ενώ και οι δύο στρατηγικές στοχεύουν στην αντιμετώπιση ανεπιθύμητων συμπεριφορών, διαφέρουν σημαντικά ως προς τις βασικές αρχές, τους μηχανισμούς και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους.
Εδώ θα δούμε τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της τιμωρίας και της διόρθωσης, εξετάζοντας τα ψυχολογικά τους θεμέλια, την αποτελεσματικότητα και τους ηθικούς τους κανόνες.
Ορισμός και Εννοιολογικό Πλαίσιο
1.Τιμωρία: Η τιμωρία περιλαμβάνει την εφαρμογή αποτρεπτικών συνεπειών ως απάντηση σε μια συμπεριφορά με σκοπό τη μείωση της πιθανότητας επανεμφάνισής της. Συνήθως βασίζεται στην αρνητική ενίσχυση (-R που συνεπάγεται +P) για να αποτρέψει ανεπιθύμητες ενέργειες συνδέοντάς τις με δυσάρεστα αποτελέσματα.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση, από την άλλη πλευρά, έχει τις ρίζες της στη θετική ενίσχυση (+R) και εστιάζει στη διδασκαλία εναλλακτικών, επιθυμητών συμπεριφορών (DR). Στόχος της είναι να καθοδηγήσει τα άτομα προς καλύτερες επιλογές μέσω της εκπαίδευσης, της ενθάρρυνσης, της υποστήριξης και της διμιουργίας εμπιστοσύνης αντί να βασίζονται σε τιμωρητικά μέτρα (+P, -P).
Αποτελεσματικότητα
1. Τιμωρία: Η τιμωρία μπορεί να αποφέρει άμεση συμμόρφωση (καταστολή της συμπεριφοράς), αλλά η αποτελεσματικότητά της μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Τα άτομα που υπόκεινται σε τιμωρία μπορεί να απευαισθητοποιηθούν, απαιτώντας όλο και πιο σοβαρές συνέπειες για την αναπροσαρμογή της συμπεριφοράς. Επιπλέον, τα τιμωρητικά μέτρα ενδέχεται να μην αντιμετωπίζουν τα υποκείμενα ζητήματα που συμβάλλουν στην ανεπιθύμητη συμπεριφορά, δηλαδή εστιάζουμε μόνο στο σύμπτωμα και όχι στην αιτία.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση θεωρείται συχνά πιο βιώσιμη και αποτελεσματική μακροπρόθεσμα. Με την εστίαση στη διδασκαλία και την ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών, η διόρθωση στοχεύει στη δημιουργία μόνιμων αλλαγών στις στάσεις και τις ενέργειες. Αυτή η προσέγγιση αναγνωρίζει ότι τα άτομα είναι πιο πιθανό να συμμετάσχουν σε θετικές συμπεριφορές όταν έχουν εγγενή κίνητρα και όχι φόβο.
Δεοντολογικά ζητήματα
1. Τιμωρία: Οι ηθικές ανησυχίες περιβάλλουν τη χρήση της τιμωρίας, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνει σκληρά ή ταπεινωτικά μέτρα (φυσική ή ψυχολογική βία). Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η τιμωρία μπορεί να παραβιάζει τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια, διαιωνίζοντας δυνητικά κύκλους βίας και επιθετικότητας.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση ευθυγραμμίζεται με μια πιο ανθρώπινη και ηθική προσέγγιση, δίνοντας έμφαση στη θετική ενίσχυση και την ενσυναίσθηση. Δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη των ατόμων, επιδιώκοντας να κατανοήσει τους παράγοντες που συμβάλλουν στις συμπεριφορές τους και να τους αντιμετωπίσει εποικοδομητικά.
Συμπέρασμα
Συνοπτικά, η τιμωρία και η διόρθωση αντιπροσωπεύουν αποκλίνουσες διαδρομές στις συμπεριφορικές παρεμβάσεις, καθεμία με τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ενώ η τιμωρία μπορεί να παρέχει άμεση συμμόρφωση, η διόρθωση ξεχωρίζει ως μια πιο ηθική, ψυχολογικά ορθή και βιώσιμη προσέγγιση για την προώθηση της θετικής αλλαγής συμπεριφοράς. Η αναγνώριση των αποχρώσεων μεταξύ αυτών των στρατηγικών είναι ζωτικής σημασίας για το σχεδιασμό αποτελεσματικών παρεμβάσεων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία του ζώου.
Ο κάθε κηδεμόνας χρησιμοποιεί είτε το γνωρίζει είτε όχι τιμωρία στην καθημερινή του συναναστροφή με τον σκύλο του, γεγονός που συμβάλει με την παρουσία της στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του ζώου.
ΔΕΝ υπάρχει στεγανό όπου η τιμωρία απουσιάζει και ίσως είναι το σημαντικότερο που θα πρέπει να κρατήσουμε για να πάψουμε να είμαστε απόλυτοι και δογματικοί. Ως +R εκπαιδευτής προτεραιοποιώ τις παρεμβάσεις και φροντίζω η τιμωρία να είναι έξω από την παλέτα μου, τουλάχιστον με τον τρόπο που ο περισσότερος κόσμος την αναγνωρίζει.
Ωστόσο η διόρθωση (ως cluster) δεν εμπεριέχει βία αν γίνεται έξυπνα και εποικοδομητικά / παιδαγωγικά.
Στην εκπαίδευση θαλάσσιων θηλαστικών δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τιμωρία όμως παρεμβάλουμε τεχνικές που δηλώνουν στο ζώο ότι έκανε λάθος και πρέπει να δοκιμάσει και πάλι. Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) μας δίνει όλα εκείνα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να κάνουμε την εργασία μας ευχάριστη και ωφέλιμη βγάζοντας από την εξίσωση την βία.
Τα εργαλεία που υπάρχουν για την μεταφορά της πληροφορίας από εμάς προς το ζώο είναι συγκεκριμένα. Πολλοί εστιάζουν στην τιμωρία, δεν συμφωνώ διότι στην εργαλειοθήκη μου, αυτή της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) έχω τόσα πολλά και διαφορετικά «εργαλεία» που είναι πραγματικά πολύ περιοριστικό να σκεφτόμαστε πως αν δεν τιμωρήσω το ζώο δεν έχω άλλο τρόπο για να του πω πως «θέλω κάτι άλλο από αυτό που κάνει».
Οι αντιρρήσεις μας προς τις τεχνικές θα πρέπει να περιορίζονται σε αυτές και όχι προς τα πρόσωπα των συναδέλφων. Όλοι έχουμε να μάθουμε ο ένας από τον άλλο και κανένας μας δεν είναι καλύτερος.
Όλοι είμαστε κρίκοι της ίδιας αλυσίδας.
Αν κάτι έχω μάθει από τα σκυλιά είναι το να μοιράζομαι ότι έχω στο σήμερα, διότι το αύριο δεν είναι βέβαιο για κανένα μας
Φιλικά προς όλους και καλή χρονιά.
Antoine Raymond
Η τιμωρία και η διόρθωση είναι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως σε συμπεριφορικές παρεμβάσεις για την τροποποίηση και τη διαχείριση της συμπεριφοράς.
Ενώ και οι δύο στρατηγικές στοχεύουν στην αντιμετώπιση ανεπιθύμητων συμπεριφορών, διαφέρουν σημαντικά ως προς τις βασικές αρχές, τους μηχανισμούς και τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους.
Εδώ θα δούμε τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της τιμωρίας και της διόρθωσης, εξετάζοντας τα ψυχολογικά τους θεμέλια, την αποτελεσματικότητα και τους ηθικούς τους κανόνες.
Ορισμός και Εννοιολογικό Πλαίσιο
1.Τιμωρία: Η τιμωρία περιλαμβάνει την εφαρμογή αποτρεπτικών συνεπειών ως απάντηση σε μια συμπεριφορά με σκοπό τη μείωση της πιθανότητας επανεμφάνισής της. Συνήθως βασίζεται στην αρνητική ενίσχυση (-R που συνεπάγεται +P) για να αποτρέψει ανεπιθύμητες ενέργειες συνδέοντάς τις με δυσάρεστα αποτελέσματα.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση, από την άλλη πλευρά, έχει τις ρίζες της στη θετική ενίσχυση (+R) και εστιάζει στη διδασκαλία εναλλακτικών, επιθυμητών συμπεριφορών (DR). Στόχος της είναι να καθοδηγήσει τα άτομα προς καλύτερες επιλογές μέσω της εκπαίδευσης, της ενθάρρυνσης, της υποστήριξης και της διμιουργίας εμπιστοσύνης αντί να βασίζονται σε τιμωρητικά μέτρα (+P, -P).
Αποτελεσματικότητα
1. Τιμωρία: Η τιμωρία μπορεί να αποφέρει άμεση συμμόρφωση (καταστολή της συμπεριφοράς), αλλά η αποτελεσματικότητά της μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Τα άτομα που υπόκεινται σε τιμωρία μπορεί να απευαισθητοποιηθούν, απαιτώντας όλο και πιο σοβαρές συνέπειες για την αναπροσαρμογή της συμπεριφοράς. Επιπλέον, τα τιμωρητικά μέτρα ενδέχεται να μην αντιμετωπίζουν τα υποκείμενα ζητήματα που συμβάλλουν στην ανεπιθύμητη συμπεριφορά, δηλαδή εστιάζουμε μόνο στο σύμπτωμα και όχι στην αιτία.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση θεωρείται συχνά πιο βιώσιμη και αποτελεσματική μακροπρόθεσμα. Με την εστίαση στη διδασκαλία και την ενίσχυση των θετικών συμπεριφορών, η διόρθωση στοχεύει στη δημιουργία μόνιμων αλλαγών στις στάσεις και τις ενέργειες. Αυτή η προσέγγιση αναγνωρίζει ότι τα άτομα είναι πιο πιθανό να συμμετάσχουν σε θετικές συμπεριφορές όταν έχουν εγγενή κίνητρα και όχι φόβο.
Δεοντολογικά ζητήματα
1. Τιμωρία: Οι ηθικές ανησυχίες περιβάλλουν τη χρήση της τιμωρίας, ιδιαίτερα όταν περιλαμβάνει σκληρά ή ταπεινωτικά μέτρα (φυσική ή ψυχολογική βία). Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η τιμωρία μπορεί να παραβιάζει τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια, διαιωνίζοντας δυνητικά κύκλους βίας και επιθετικότητας.
2. Διόρθωση: Η διόρθωση ευθυγραμμίζεται με μια πιο ανθρώπινη και ηθική προσέγγιση, δίνοντας έμφαση στη θετική ενίσχυση και την ενσυναίσθηση. Δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη των ατόμων, επιδιώκοντας να κατανοήσει τους παράγοντες που συμβάλλουν στις συμπεριφορές τους και να τους αντιμετωπίσει εποικοδομητικά.
Συμπέρασμα
Συνοπτικά, η τιμωρία και η διόρθωση αντιπροσωπεύουν αποκλίνουσες διαδρομές στις συμπεριφορικές παρεμβάσεις, καθεμία με τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ενώ η τιμωρία μπορεί να παρέχει άμεση συμμόρφωση, η διόρθωση ξεχωρίζει ως μια πιο ηθική, ψυχολογικά ορθή και βιώσιμη προσέγγιση για την προώθηση της θετικής αλλαγής συμπεριφοράς. Η αναγνώριση των αποχρώσεων μεταξύ αυτών των στρατηγικών είναι ζωτικής σημασίας για το σχεδιασμό αποτελεσματικών παρεμβάσεων που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία του ζώου.
Ο κάθε κηδεμόνας χρησιμοποιεί είτε το γνωρίζει είτε όχι τιμωρία στην καθημερινή του συναναστροφή με τον σκύλο του, γεγονός που συμβάλει με την παρουσία της στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του ζώου.
ΔΕΝ υπάρχει στεγανό όπου η τιμωρία απουσιάζει και ίσως είναι το σημαντικότερο που θα πρέπει να κρατήσουμε για να πάψουμε να είμαστε απόλυτοι και δογματικοί. Ως +R εκπαιδευτής προτεραιοποιώ τις παρεμβάσεις και φροντίζω η τιμωρία να είναι έξω από την παλέτα μου, τουλάχιστον με τον τρόπο που ο περισσότερος κόσμος την αναγνωρίζει.
Ωστόσο η διόρθωση (ως cluster) δεν εμπεριέχει βία αν γίνεται έξυπνα και εποικοδομητικά / παιδαγωγικά.
Στην εκπαίδευση θαλάσσιων θηλαστικών δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τιμωρία όμως παρεμβάλουμε τεχνικές που δηλώνουν στο ζώο ότι έκανε λάθος και πρέπει να δοκιμάσει και πάλι. Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) μας δίνει όλα εκείνα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να κάνουμε την εργασία μας ευχάριστη και ωφέλιμη βγάζοντας από την εξίσωση την βία.
Τα εργαλεία που υπάρχουν για την μεταφορά της πληροφορίας από εμάς προς το ζώο είναι συγκεκριμένα. Πολλοί εστιάζουν στην τιμωρία, δεν συμφωνώ διότι στην εργαλειοθήκη μου, αυτή της Εφαρμοσμένης Ανάλυσης Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) έχω τόσα πολλά και διαφορετικά «εργαλεία» που είναι πραγματικά πολύ περιοριστικό να σκεφτόμαστε πως αν δεν τιμωρήσω το ζώο δεν έχω άλλο τρόπο για να του πω πως «θέλω κάτι άλλο από αυτό που κάνει».
Οι αντιρρήσεις μας προς τις τεχνικές θα πρέπει να περιορίζονται σε αυτές και όχι προς τα πρόσωπα των συναδέλφων. Όλοι έχουμε να μάθουμε ο ένας από τον άλλο και κανένας μας δεν είναι καλύτερος.
Όλοι είμαστε κρίκοι της ίδιας αλυσίδας.
Αν κάτι έχω μάθει από τα σκυλιά είναι το να μοιράζομαι ότι έχω στο σήμερα, διότι το αύριο δεν είναι βέβαιο για κανένα μας
Φιλικά προς όλους και καλή χρονιά.
Antoine Raymond
|
|
|
|
|
|
|
|
