Συνέντευξη του Antoine Raymond στο Γαλλικό περιοδικό Animaux Bonheur
(μεταφρασμένο από τα Γαλλικά στα Ελληνικά)
(μεταφρασμένο από τα Γαλλικά στα Ελληνικά)
Τα σεμινάρια και τα webinars αποτελούν εξαιρετικές ευκαιρίες για να μαθαίνουμε από τους κορυφαίους του χώρου της εκπαίδευσης σκύλων, όμως το να καταφέρουμε να έχουμε μια άμεση επικοινωνία μαζί τους και να τους θέσουμε ερωτήσεις σίγουρα αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία
Οι ερωτήσεις που θα θέσουμε εδώ έχουν να κάνουν με το να τους γνωρίσουμε καλύτερα, σε μεγαλύτερο βάθος.
Στην σημερινή μας συνέντευξη θα μιλήσουμε με τον Antoine Raymond. Έχει ιδρύσει το Online K9 University, την Ανώτερη Σχολή Τηλεματικών Κυνολογικών Σπουδών όπου τα μαθήματα γίνονται online ζωντανά σε ένα μοναδικό Virtual Reality περιβάλλον στα Ελληνικά, Γαλλικά και Αγγλικά. Παρακολούθησα το μάθημα της Ψυχολογίας Σκύλων το 2017 και πραγματικά άλλαξε ο τρόπος που βλέπω πλέον τα σκυλιά και αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους. Ωστόσο το μάθημα της Επιστημονικής Εκπαίδευσης Ζώων ήταν εκείνο που μου έδωσε μια διαφορετική ώθηση σε αυτό που λέμε εκπαίδευση γνωρίζοντάς μου την εφαρμοσμένη τεχνική της μεταφοράς στην άλλη άκρη του λουριού, που είναι ένα ζώο, αυτού που έχω στο μυαλό μου. Για εμένα είναι must για όλους τους εκπαιδευτές τωρινούς και μελλοντικούς.
Ο A.Raymond διδάσκει στο τμήμα Ψυχολογίας στο Online K9 University.
Έχει πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη πρωτοκόλλων επαναπροσδιορισμού συμπεριφοράς για προβληματικές συμπεριφορές σκύλων αλλά και την ανάπτυξη ψηφιακών μηχανισμών στην τηλεματική εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων. Παράλληλα η πρωτοποριακή του εφαρμογή της ανάλυσης συμπεριφοράς χρησιμοποιώντας την ίδια ευσπλαχνική φιλοσοφία και επιστημονικές εκπαιδευτικές μεθόδους που εφαρμόζονται και στους ανθρώπους, έχει αποδειχθεί τόσο αποτελεσματική με τους ανθρώπινους μαθητές του που πολλές φορές του κάνουν την ερώτηση «…τι μάθημα κάνουμε τώρα;»
Ο Antoine έχει συγγράψει το ebook «Who Are You. Νόμιζα ότι σε ξέρω» και το «Λεξικό Κυνολογίας» που αποτελούν ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία για όλους μας. Τον ακούμε στο “Podcast - Dog Echo” κάθε εβδομάδα όπου αναλύει συμπεριφορές και τεχνικές πέρα από τα στερεότυπα.
Δίνει σεμινάρια σχετικά με την μάθηση των ζώων σε συνεδρία και ζωολογικούς κήπους χρησιμοποιώντας την ψηφιακή πλατφόρμα Genesis που έχει αναπτύξει ο ίδιος προσφέροντας την δυνατότητα της ζωντανής τηλεργασίας και μεταφοράς γνώσης σε όλο τον κόσμο εφαρμόζοντας την τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας.
Τα Hands On workshops που παραδίδει μπορώ να πω ότι αποτελούν συμπυκνωμένη μεταφορά πληροφορίας για να αλλάξεις σε μια μέρα όχι μόνο επάγγελμα αλλά και προσέγγιση εκπαίδευσης.
Το Online σεμινάριο του Antoine “Ζώντας και Μαθαίνοντας με τα Ζώα” για εκπαιδευτές και ειδικούς συμπεριφοράς έχει προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη διασπορά της λειτουργικής ανθρώπινης συμπεριφοράς και αλλαγή της εκπαιδευτικής προσέγγισης σε μαθητές σε περισσότερες από 10 χώρες (εκεί τον γνώρισα)
Ας διαβάσουμε τι έχει να μας πει σχετικά με το πώς ξεκίνησε και που περιμένει να δει την εκπαίδευση σκύλων να πορεύεται στο μέλλον.
Σ’ ευχαριστώ και πάλι για τον χρόνο που μου αφιέρωσες στο να μοιραστείς μαζί μου και με τους αναγνώστες του Animaux Bonheur τις σκέψεις σου και τις εμπειρίες σου !
Η πρώτη μου ερώτηση είναι, πως ξεκίνησε η σχέση σου με την εκπαίδευση σκύλων (ζώων;)
Όλα ξεκίνησαν με τον ερχομό στον κόσμο μου του πρώτου μου σκύλου, του Casper πριν από 20 χρόνια. Εκείνη την χρονιά γνώρισα από κοντά την Turid Rugaas σε ένα εξαιρετικό σεμινάριο που οργάνωσε στην Ελλάδα ο Γιάννης Αραχωβίτης από το StarDogs.gr ο οποίος στην συνέχεια έγινε δάσκαλός μου αλλά και καρδιακός φίλος και συνεργάτης. Εκείνη την εποχή μεσουρανούσε η παραδοσιακή εκπαίδευση και η ιδέα ενός άλλου τρόπου προσέγγισης ανθρώπων και ζώων χωρίς βία και πόνο με κατέκλισε. Ευτυχώς αυτό αλλάζει σιγά σιγά και υπάρχουν πολλές φωνές που τραγουδούν στον νέο σκοπό της θετικής ενίσχυσης της επιθυμητής συμπεριφοράς προς όφελος ανθρώπων και ζώων. Τα υπόλοιπα ακολούθησαν μόνα τους με πολύ εργασία και διάβασμα προχώρησα από τον χώρο της εκπαίδευσης στην ψυχολογία σκύλων και σε εξειδικεύτηκα σε τεχνικές προσεγγίσεις για την επιθετικότητα και τις φοβίες στα σκυλιά.
Άρα είσαι εκπαιδευτής η ψυχολόγος σκύλων ;
Ο κάθε ένας από τους τομείς αυτούς είναι διακριτός.
Δεν έχουν σχέση μεταξύ τους.
Στην ψυχολογία σκύλων χρησιμοποιούμε την εκπαίδευση (την επιστημονική) ως ένα από τα εργαλεία μας για να μετατρέψουμε την ιδέα σε πράξη. Εφαρμοσμένη εκπαίδευση χωρίς γνώσεις ψυχολογίας γίνεται το αντίθετο είναι απλά περιγραφικό και ελλιπές.
Για να απαντήσω και στην ερώτησή σου θεωρώ τον εαυτό μου Τεχνολόγο Συμπεριφοράς και για να σε προλάβω για το τι είναι αυτό θα σου πω το εξής :
«είναι το να μου προσφέρεις εσύ μια συμπεριφορά που εγώ έχω επιλέξει για εσένα, να νομίζεις ότι είναι δική σου ιδέα και να χαίρεσαι όταν την εκτελείς γιατί είσαι σίγουρη ότι έχεις βρει τον τρόπο να με κάνεις να κάνω αυτό που εσύ θεωρείς ως επιβράβευση για εσένα»
Που έκανες τις σπουδές σου ;
Έκανα την αρχή στην Ελλάδα στο StarDogs όπου σπούδασα Θετική Εκπαίδευση Σκύλων, συνέχισα στην Αγγλία όπου σπούδασα Ψυχολογία Σκύλων και ειδικεύτηκα στην επιθετικότητα και τις φοβίες και το επόμενο βήμα ήταν η ειδικότητα Βοηθού Κτηνιάτρου στην Αμερική.
Αυτή ήταν η «βασική» μου εκπαίδευση με διάρκεια 5 χρόνια.
Από το σημείο αυτό και μετά άρχισα να εστιάζω σε τομείς που συμβάλουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος στην εργασία μου και περιλαμβάνουν διατροφή, ομοιοπαθητική, εκπαίδευση Medical Alert Dogs, διαχείριση φυσικού και ψυχολογικού τραύματος στο πεδίο και εκπαίδευση παιδιών με την τεχνική της «θετικής πειθαρχίας».
Τι σε έκανε να αποφασίσεις να διδάσκεις Ψυχολογία και Εκπαίδευση Σκύλων Online Ζωντανά ;
Συνειδητοποίησα ότι η εκπαίδευση σχετικά με την επιστήμη της συμπεριφοράς αλλάζει, ονομάζεται ανάλυση συμπεριφοράς (behavior analysis), και αποτελεί το κλειδί για να αλλάξει η κατανόηση των ανθρώπων για το πώς λειτουργεί η συμπεριφορά. Η τιμωρία έχει αποτέλεσμα αλλά υπάρχουν παράπλευρα προβλήματα που προκύπτουν τα οποία είναι όχι μόνο καταστρεπτικά αλλά και περιττά.
Η θετική ενίσχυση γενικά παράγει όχι μόνο γρήγορη μάθηση, αλλά και ενθουσιασμό για την διαδικασία της μάθησης.
Μπορεί να προκαλέσει έκπληξη στους αναγνώστες η διαβεβαίωση ότι η θετική ενίσχυση γενικά παράγει γρήγορα μαθησιακά αποτελέσματα, και όμως πιστεύω ότι μοιάζει να είναι ποιο αργή η διαδικασία διότι ως γενιά είμαστε σχετικά νέοι στην εκπαίδευση με την χρήση της θετικής ενίσχυσης. Η επόμενη γενιά που θα μεγαλώσει μέσα στην θετική ενίσχυση ως life style, θα μας ταράξει το μυαλό με τις ικανότητες, την αποτελεσματικότητα και τις ευσπλαχνικές πρακτικές.
Ποιος ωφελείται περισσότερο από τα online μαθήματα ;
Ο καθένας που ενδιαφέρεται για την συμπεριφορά, την επιστήμη της μάθησης και την εκπαίδευση οργανισμών (ανθρώπων και ζώων) θα βρει τις πληροφορίες εκείνες πού θα του αλλάξουν την ζωή κυριολεκτικά (έτσι λένε οι μαθητές μου). Μιλώντας για τον πλανήτη Γαία θα πω ότι η συμπεριφορά όπως κάθε άλλο φυσικό φαινόμενο υπόκειται σε νόμους!
Φυσικά δεν γνωρίζουμε ακόμα όλους τους νόμους που ισχύουν, αλλά ποια επιστήμη είναι πλήρης; Γνωρίζουμε όμως αρκετά ώστε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής όλων των μαθητευομένων που βρίσκονται στην εμβέλεια της ευθύνης μας (ανθρώπων και ζώων). Όσα διδάσκονται στο μάθημα ενδυναμώνουν και εφαρμόζονται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, τόσο με τα σκυλιά μας όσο και στις σχέσεις μας με το περιβάλλον μας. Τα μαθήματα είναι αρθρωτά και εκτελούνται σε περιβάλλον Virual Reality ώστε να αποτελούν πραγματικά ζωντανό μάθημα. Με χαροποιεί ιδιαίτερα όταν οι μαθητές μου γίνονται κοινωνοί αυτής της πληροφορίας και στάσης ζωής.
Από την εμπειρία σου, που δυσκολεύονται περισσότερο οι εκπαιδευτές σκύλων όταν πλησιάζουν τον «φράχτη» της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς;
Πιστεύω πως όλοι μας δυσκολευόμαστε με το ιστορικό της δικής μας μαθησιακής διαδικασίας αλλά και το περιεχόμενό της. Για παράδειγμα ακόμα και οι πιο έμπειροι εκπαιδευτές που χρησιμοποιούν την θετική ενίσχυση κάποιες φορές οπισθοχωρούν σε αυστηρό τόνο φωνής ή άγρια στάση όταν το ζώο συμπεριφέρεται απρόβλεπτα. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί και να θυμίζουμε ο ένας στον άλλο ότι ο μαθητευόμενος δεν έχει ποτέ λάθος.
Όταν το ζώο δεν εκτελεί αυτό που αναμένουμε έχει να κάνει με το πρόγραμμα και η λύση είναι να αλλάξουμε αυτό που κάνουμε εμείς οι εκπαιδευτές.
Για να αλλάξεις συμπεριφορά άλλαξε τις συνθήκες και το ζώο θα αλλάξει τον εαυτό του.
Ποια είναι τα κλειδιά για την επιτυχή και ωφέλιμη εκπαίδευση με την χρήση της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς;
Οι σημαντικοί δάσκαλοι οποιουδήποτε είδους συναντούν τους μαθητές τους εκεί που εκείνοι βρίσκονται και όχι εκεί που επιθυμούν να βρίσκονται.
Το βασικό κλειδί είναι η γνώση ότι όλες οι συμπεριφορές επηρεάζονται, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από τις συνθήκες. Το περιβάλλον επηρεάζει όλα τα συστήματα συμπεριλαμβανομένης της έκφρασης των γονιδίων και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Από τη στιγμή που διαχειριζόμαστε τις περισσότερες από τις συνθήκες μέσα στις οποίες «συμπεριφέρνονται» οι μαθητές μας, πάντα υπάρχουν τρόποι για την επιτυχή αλλαγή της συμπεριφοράς.
Μπορείς να μας περιγράψεις ένα περιστατικό ιδιαίτερα δύσκολο όπου η εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς είχε επιτυχία;
Ειλικρινά, δεν βλέπω τα περιστατικά ως περισσότερο ή λιγότερο δύσκολα. Όμως τα δυσκολότερα πρωτόκολλα σε εφαρμογή είναι εκείνα που απαιτούν μη διαθέσιμους πόρους όπως χώρο, χρόνο, ποικιλία, επιμονή, δέσμευση.
Αν δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε σημαντικά τις συνθήκες εκείνες που υποστηρίζουν την προβληματική συμπεριφορά η επιτυχία δεν πρόκειται να έρθει. Λέω και ξανά λέω και πάντα θυμίζω στους κηδεμόνες των σκύλων πώς αν δεν είναι σε θέση να αλλάξουν αυτό που προηγείται της συμπεριφοράς ή/και την συνέπεια της συμπεριφοράς δεν πρόκειται να υπάρξει μαθησιακό αποτέλεσμα.
Πως μπορούν οι εκπαιδευτές να προετοιμαστούν πριν αρχίσουν να αναλαμβάνουν περιστατικά ;
Η καλύτερη προετοιμασία είναι να ξεκινήσουν διαβάζοντας ένα βιβλίο σχετικό με την βασική θεωρία της επιστήμης της συμπεριφοράς και μάθησης καθώς και σχετικά με την εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς.
Το πρώτο θα τους εξοπλίσει με τις βασικές επιστημονικές πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες για την κατανόηση της μεγάλης εικόνας της συμπεριφοράς και της μάθησης στον πλανήτη Γαία
Το δεύτερο θα τους δώσει πληροφορίες στο πεδίο της εφαρμογής.
Δουλεύουμε πάνω στο πρώτο σύστημα «Προσομοίωσης Εκπαίδευσης Ζώων» κάτι που θα φέρει επανάσταση στην προετοιμασία και πρόβλεψη του μοντέλου εκπαίδευσης. Αυτό θα βοηθήσει καταλυτικά στην προετοιμασία τους.
Οι σπουδές σου οι αρχικές ήταν στην πληροφορική, πες μας πως και άφησες αυτόν τον τομέα;
Οι σπουδές μου στην πληροφορική και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη δικτύων ευρείας κλίμακας παράλληλα με την ολοκλήρωση (integration) συστημάτων και δικτύων αποτελούν για εμένα ένα τομέα σημαντικότατο τον οποίο υπηρέτησα για σχεδόν 20 χρόνια. Ξέρεις, παραμένεις σε κάτι όσο έχεις να πάρεις και να δώσεις και τον κύκλο αυτόν τον ολοκλήρωσα όπως ακριβώς ήθελα.
Το σημαντικό είναι ότι οι γνώσεις μου στην πληροφορική έρχονται να σμίξουν με την εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων στο Online K9 University.
Την ανάπτυξη του περιβάλλοντος την έχω κάνει εγώ και μπορώ να πω με σιγουριά ότι προσφέρει μοναδική εμπειρία με δυνατότητες που το κάνουν πρότυπο σύγκρισης. Το πλάνο μου είναι να σμίξουν εκπαίδευση και πληροφορική και αυτό κάνω με το «μπουκέτο» των εφαρμογών που έχουμε αναπτύξει στο Online K9 University τόσο στην απομακρυσμένη αναγνώριση μοτίβων συμπεριφοράς που προσφέρει το σύστημα PERDIX, με την εφαρμογή K9PA που αναγνωρίζει προβληματικές συμπεριφορές πριν αυτές γίνουν ορατές και με το σύστημα GENESIS που αποτελεί την υλοποίηση της Virtual Reality τάξης εκπαίδευσης σκύλων και ανθρώπων.
Έχεις γεννηθεί στην Γαλλία πως και βρίσκεσαι στην Ελλάδα;
Έχω γεννηθεί στην Γαλλία, η μητέρα μου είναι Γαλλίδα και η οικογένειά μου ζει εκεί.
Γιατί εγώ βρίσκομαι στην Ελλάδα; Διότι προβλέπεται από την αποστολή μου.
Η τεχνολογία σήμερα επιτρέπει την παράλληλη συνεργασία σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη και πολύ σύντομα οι εμπειρίες και οι συνήθειες θα αλλάξουν στον πλανήτη Γαία.
Ο Ηλ. Υπολογιστή είναι ένα καλό εργαλείο και έτσι πρέπει να αξιοποιείται. Αυτό που είδατε με την τηλεργασία λόγω του Covid19 είναι πλέον ξεπερασμένο και η νέα γενιά επικοινωνίας είναι εδώ.
Βαδίζω με γνώμονα το μέλλον και την χρήση των νέων εφαρμογών και δικτύων στην εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων.
Έχω παρατηρήσει ότι δεν έχεις ανεβασμένα video και φωτογραφίες σου στο δίκτυο, έχεις να πεις κάτι γι΄ αυτό;
Ναι, είναι συνειδητή απόφαση. Η προσπάθεια και η δράση μου δεν μπορούν να καταγραφούν στην κάμερα και αν αποφάσιζα να ανεβάσω κάτι θα διάλεγα ότι καλύτερο έχω και όχι ότι πραγματικά συμβαίνει. Άρα δεν θα σας έδειχνα την πραγματικότητα αλλά μέρος αυτής.
Όμως για να βγάλεις ολοκληρωμένα και σωστά συμπεράσματα χρειάζεσαι όλες τις πληροφορίες για να τις επεξεργαστείς. Ανάλογα με το τι θα τροφοδοτηθείς θα βγάλεις και το ανάλογο αποτέλεσμα.
Θέλεις να μάθεις ; Έλα και ψάξε, κάνε τις σωστές ερωτήσεις αν δεν το κάνεις θα υποστείς τις συνέπειες, πάντα έτσι γίνεται.
Δεν ζούμε στον κόσμο του Disney και ο κόσμος πρέπει να το καταλάβει αυτό. Η εργασία που κάνουμε δεν είναι σαπουνόπερα και θεωρώ ότι προσβάλω τον εαυτό μου αρχικά αλλά και την νοημοσύνη των ανθρώπων αν νομίζουν πως δείχνοντας κάτι εντυπωσιακό μπορούν να το κάνουν και οι ίδιοι έτσι απλά αντιγράφοντάς το.
Δεν προσπαθώ να πείσω κανέναν, δεν είμαι δόγμα. Ο καθένας έχει την δυνατότητα να αναζητήσει
Έχεις κάποιους ανθρώπους που θαυμάζεις στον χώρο της εκπαίδευσης σκύλων;
Σέβομαι όλους όσους ανήκουν στο ανθρώπινο γένος και μαθαίνω ότι μπορώ περισσότερο από τον καθένα ξεχωριστά. Ακόμα και αν δεν συμφωνώ με κάποιον, αναγνωρίζω τον ρόλο που έχει αναλάβει και υπηρετεί και τον θεωρώ αδερφό μου που κάνει κάτι που εγώ επιλέγω να μην το κάνω και με βοηθά να μάθω. Ξεχωρίζω άτομα που έχουν υπηρετήσει τον χώρο με συνέπεια και δομή και σε αυτά περιλαμβάνονται οι Γιάννης Αραχωβίτης, Bob Bailey, Ian Dunbar, Jane Donaldson, James O'Heare Ph.D., Nicole Wilde, Patricia B McConnell, Turid Rugaas, Barry Eaton, Pamela J. Reid, Grisha Stewart, Sue Sternberg, Alexandra Horowitz, Marc Bekoff
Με βοήθησαν να μάθω και θα έχουν πάντα τον σεβασμό και την αγάπη μου διότι τα κέρδισαν δίνοντάς μου πάντα ανταμοιβή, δεν τα επέβαλαν.
Πως πιστεύεις ότι η εκπαίδευση σκύλων θα εξελιχθεί στο μέλλον ;
Είναι μονόδρομος. Το ζωικό βασίλειο δίνει το χέρι στο ανθρώπινο για να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο. Η επιβολή και η κυριαρχία είναι πεποιθήσεις που στην πράξη δεν τις βλέπουμε να εφαρμόζονται αλλά η εκπαίδευση που λαμβάνουμε από την στιγμή που θα έρθουμε στον κόσμο μας μαθαίνει να ερμηνεύουμε την πραγματικότητα μέσα από ένα «αρνητικό» πρίσμα ελέγχου και επιβολής.
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, έτσι μας τα σερβίρουν και θέλουν να πιστεύουμε ότι είναι! Η νέα γενιά εκπαιδευτών φτιάχνεται τώρα και θέλω να βοηθήσω όσο καλύτερα μπορώ.
Διδάσκεις διαδικτυακά στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ποιο μάθημα παρακολουθούν περισσότερο οι ενδιαφερόμενοι και τι χρειάζεται κάποιος για να ξεκινήσει;
Διδάσκω στο Online K9 University, και το πρώτο μάθημα για να ξεκινήσει κάποιος προτείνω την Ψυχολογία σκύλων Α και Β κύκλο, το επόμενο είναι η Εκπαίδευση Σκύλων και τρίτο η Επικοινωνία με τα Σκυλιά-Ζώα.
Για να ξεκινήσει κάποιος χρειάζονται απλά η απόφαση, η δέσμευση και η διάθεση να κάνεις Restart σε όλα όσα γνωρίζεις. Το ταξίδι είναι συναρπαστικό, είναι μια καταπληκτική συνεχής θετική ενίσχυση (R+)
Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο ;
Συμμετέχω σε ένα εκπληκτικό project όπου ετοιμάζουμε τον πρώτο σύστημα «Προσομοίωσης Εκπαίδευσης Ζώων»
Αυτό θα είναι το σημαντικότερο νέο στην ψηφιακή εποχή σχετικά με την πρακτική εμπειρία των εκπαιδευτών πριν βγουν στο πεδίο.
Για φαντάσου το: ότι κάνει ο πιλότος και ο χειρουργός πριν αναλάβει φυσική δράση θα το κάνει και ο εκπαιδευτής ζώων.
Συνεργάζομαι γι’ αυτό με πανεπιστήμιο του εξωτερικού και ιδιωτικό φορέα και περιορίζομαι στην πληροφόρηση που μπορώ να ανακοινώσω.
Τον Νοέμβριο θα δώσω το σεμινάριο «Ζώντας και Μαθαίνοντας με τα Ζώα» σε περιβάλλον Virual Reality ώστε να μπορέσουν όλοι να βρεθούν μέσα στον μοναδικό χώρο παρουσίασης κοντά στην θάλασσα.
Έχεις κάτι να πεις σε αυτούς που θα διαβάσουν το άρθρο;
Ναι, να ζείτε την κάθε στιγμή στο εδώ και τώρα και όχι μπροστά στην οθόνη.
Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε και κάντε αυτό που σας ολοκληρώνει ανεξάρτητα από την γνώμη των άλλων.
Ανοίξτε την καρδιά σας και ακούστε τι έχουν να σας πουν τα ζώα, ακούστε τα και μιλήστε τους με αγάπη και σεβασμό.
Να φέρεστε ο ένας στον άλλο με σεβασμό
Να φροντίζετε ο ένας τον άλλο και να παίζετε καλά μαζί !
Οι ερωτήσεις που θα θέσουμε εδώ έχουν να κάνουν με το να τους γνωρίσουμε καλύτερα, σε μεγαλύτερο βάθος.
Στην σημερινή μας συνέντευξη θα μιλήσουμε με τον Antoine Raymond. Έχει ιδρύσει το Online K9 University, την Ανώτερη Σχολή Τηλεματικών Κυνολογικών Σπουδών όπου τα μαθήματα γίνονται online ζωντανά σε ένα μοναδικό Virtual Reality περιβάλλον στα Ελληνικά, Γαλλικά και Αγγλικά. Παρακολούθησα το μάθημα της Ψυχολογίας Σκύλων το 2017 και πραγματικά άλλαξε ο τρόπος που βλέπω πλέον τα σκυλιά και αντιλαμβάνομαι τον κόσμο γύρω μου. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους. Ωστόσο το μάθημα της Επιστημονικής Εκπαίδευσης Ζώων ήταν εκείνο που μου έδωσε μια διαφορετική ώθηση σε αυτό που λέμε εκπαίδευση γνωρίζοντάς μου την εφαρμοσμένη τεχνική της μεταφοράς στην άλλη άκρη του λουριού, που είναι ένα ζώο, αυτού που έχω στο μυαλό μου. Για εμένα είναι must για όλους τους εκπαιδευτές τωρινούς και μελλοντικούς.
Ο A.Raymond διδάσκει στο τμήμα Ψυχολογίας στο Online K9 University.
Έχει πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη πρωτοκόλλων επαναπροσδιορισμού συμπεριφοράς για προβληματικές συμπεριφορές σκύλων αλλά και την ανάπτυξη ψηφιακών μηχανισμών στην τηλεματική εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων. Παράλληλα η πρωτοποριακή του εφαρμογή της ανάλυσης συμπεριφοράς χρησιμοποιώντας την ίδια ευσπλαχνική φιλοσοφία και επιστημονικές εκπαιδευτικές μεθόδους που εφαρμόζονται και στους ανθρώπους, έχει αποδειχθεί τόσο αποτελεσματική με τους ανθρώπινους μαθητές του που πολλές φορές του κάνουν την ερώτηση «…τι μάθημα κάνουμε τώρα;»
Ο Antoine έχει συγγράψει το ebook «Who Are You. Νόμιζα ότι σε ξέρω» και το «Λεξικό Κυνολογίας» που αποτελούν ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία για όλους μας. Τον ακούμε στο “Podcast - Dog Echo” κάθε εβδομάδα όπου αναλύει συμπεριφορές και τεχνικές πέρα από τα στερεότυπα.
Δίνει σεμινάρια σχετικά με την μάθηση των ζώων σε συνεδρία και ζωολογικούς κήπους χρησιμοποιώντας την ψηφιακή πλατφόρμα Genesis που έχει αναπτύξει ο ίδιος προσφέροντας την δυνατότητα της ζωντανής τηλεργασίας και μεταφοράς γνώσης σε όλο τον κόσμο εφαρμόζοντας την τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας.
Τα Hands On workshops που παραδίδει μπορώ να πω ότι αποτελούν συμπυκνωμένη μεταφορά πληροφορίας για να αλλάξεις σε μια μέρα όχι μόνο επάγγελμα αλλά και προσέγγιση εκπαίδευσης.
Το Online σεμινάριο του Antoine “Ζώντας και Μαθαίνοντας με τα Ζώα” για εκπαιδευτές και ειδικούς συμπεριφοράς έχει προσφέρει ακόμα μεγαλύτερη διασπορά της λειτουργικής ανθρώπινης συμπεριφοράς και αλλαγή της εκπαιδευτικής προσέγγισης σε μαθητές σε περισσότερες από 10 χώρες (εκεί τον γνώρισα)
Ας διαβάσουμε τι έχει να μας πει σχετικά με το πώς ξεκίνησε και που περιμένει να δει την εκπαίδευση σκύλων να πορεύεται στο μέλλον.
Σ’ ευχαριστώ και πάλι για τον χρόνο που μου αφιέρωσες στο να μοιραστείς μαζί μου και με τους αναγνώστες του Animaux Bonheur τις σκέψεις σου και τις εμπειρίες σου !
Η πρώτη μου ερώτηση είναι, πως ξεκίνησε η σχέση σου με την εκπαίδευση σκύλων (ζώων;)
Όλα ξεκίνησαν με τον ερχομό στον κόσμο μου του πρώτου μου σκύλου, του Casper πριν από 20 χρόνια. Εκείνη την χρονιά γνώρισα από κοντά την Turid Rugaas σε ένα εξαιρετικό σεμινάριο που οργάνωσε στην Ελλάδα ο Γιάννης Αραχωβίτης από το StarDogs.gr ο οποίος στην συνέχεια έγινε δάσκαλός μου αλλά και καρδιακός φίλος και συνεργάτης. Εκείνη την εποχή μεσουρανούσε η παραδοσιακή εκπαίδευση και η ιδέα ενός άλλου τρόπου προσέγγισης ανθρώπων και ζώων χωρίς βία και πόνο με κατέκλισε. Ευτυχώς αυτό αλλάζει σιγά σιγά και υπάρχουν πολλές φωνές που τραγουδούν στον νέο σκοπό της θετικής ενίσχυσης της επιθυμητής συμπεριφοράς προς όφελος ανθρώπων και ζώων. Τα υπόλοιπα ακολούθησαν μόνα τους με πολύ εργασία και διάβασμα προχώρησα από τον χώρο της εκπαίδευσης στην ψυχολογία σκύλων και σε εξειδικεύτηκα σε τεχνικές προσεγγίσεις για την επιθετικότητα και τις φοβίες στα σκυλιά.
Άρα είσαι εκπαιδευτής η ψυχολόγος σκύλων ;
Ο κάθε ένας από τους τομείς αυτούς είναι διακριτός.
Δεν έχουν σχέση μεταξύ τους.
Στην ψυχολογία σκύλων χρησιμοποιούμε την εκπαίδευση (την επιστημονική) ως ένα από τα εργαλεία μας για να μετατρέψουμε την ιδέα σε πράξη. Εφαρμοσμένη εκπαίδευση χωρίς γνώσεις ψυχολογίας γίνεται το αντίθετο είναι απλά περιγραφικό και ελλιπές.
Για να απαντήσω και στην ερώτησή σου θεωρώ τον εαυτό μου Τεχνολόγο Συμπεριφοράς και για να σε προλάβω για το τι είναι αυτό θα σου πω το εξής :
«είναι το να μου προσφέρεις εσύ μια συμπεριφορά που εγώ έχω επιλέξει για εσένα, να νομίζεις ότι είναι δική σου ιδέα και να χαίρεσαι όταν την εκτελείς γιατί είσαι σίγουρη ότι έχεις βρει τον τρόπο να με κάνεις να κάνω αυτό που εσύ θεωρείς ως επιβράβευση για εσένα»
Που έκανες τις σπουδές σου ;
Έκανα την αρχή στην Ελλάδα στο StarDogs όπου σπούδασα Θετική Εκπαίδευση Σκύλων, συνέχισα στην Αγγλία όπου σπούδασα Ψυχολογία Σκύλων και ειδικεύτηκα στην επιθετικότητα και τις φοβίες και το επόμενο βήμα ήταν η ειδικότητα Βοηθού Κτηνιάτρου στην Αμερική.
Αυτή ήταν η «βασική» μου εκπαίδευση με διάρκεια 5 χρόνια.
Από το σημείο αυτό και μετά άρχισα να εστιάζω σε τομείς που συμβάλουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος στην εργασία μου και περιλαμβάνουν διατροφή, ομοιοπαθητική, εκπαίδευση Medical Alert Dogs, διαχείριση φυσικού και ψυχολογικού τραύματος στο πεδίο και εκπαίδευση παιδιών με την τεχνική της «θετικής πειθαρχίας».
Τι σε έκανε να αποφασίσεις να διδάσκεις Ψυχολογία και Εκπαίδευση Σκύλων Online Ζωντανά ;
Συνειδητοποίησα ότι η εκπαίδευση σχετικά με την επιστήμη της συμπεριφοράς αλλάζει, ονομάζεται ανάλυση συμπεριφοράς (behavior analysis), και αποτελεί το κλειδί για να αλλάξει η κατανόηση των ανθρώπων για το πώς λειτουργεί η συμπεριφορά. Η τιμωρία έχει αποτέλεσμα αλλά υπάρχουν παράπλευρα προβλήματα που προκύπτουν τα οποία είναι όχι μόνο καταστρεπτικά αλλά και περιττά.
Η θετική ενίσχυση γενικά παράγει όχι μόνο γρήγορη μάθηση, αλλά και ενθουσιασμό για την διαδικασία της μάθησης.
Μπορεί να προκαλέσει έκπληξη στους αναγνώστες η διαβεβαίωση ότι η θετική ενίσχυση γενικά παράγει γρήγορα μαθησιακά αποτελέσματα, και όμως πιστεύω ότι μοιάζει να είναι ποιο αργή η διαδικασία διότι ως γενιά είμαστε σχετικά νέοι στην εκπαίδευση με την χρήση της θετικής ενίσχυσης. Η επόμενη γενιά που θα μεγαλώσει μέσα στην θετική ενίσχυση ως life style, θα μας ταράξει το μυαλό με τις ικανότητες, την αποτελεσματικότητα και τις ευσπλαχνικές πρακτικές.
Ποιος ωφελείται περισσότερο από τα online μαθήματα ;
Ο καθένας που ενδιαφέρεται για την συμπεριφορά, την επιστήμη της μάθησης και την εκπαίδευση οργανισμών (ανθρώπων και ζώων) θα βρει τις πληροφορίες εκείνες πού θα του αλλάξουν την ζωή κυριολεκτικά (έτσι λένε οι μαθητές μου). Μιλώντας για τον πλανήτη Γαία θα πω ότι η συμπεριφορά όπως κάθε άλλο φυσικό φαινόμενο υπόκειται σε νόμους!
Φυσικά δεν γνωρίζουμε ακόμα όλους τους νόμους που ισχύουν, αλλά ποια επιστήμη είναι πλήρης; Γνωρίζουμε όμως αρκετά ώστε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής όλων των μαθητευομένων που βρίσκονται στην εμβέλεια της ευθύνης μας (ανθρώπων και ζώων). Όσα διδάσκονται στο μάθημα ενδυναμώνουν και εφαρμόζονται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας, τόσο με τα σκυλιά μας όσο και στις σχέσεις μας με το περιβάλλον μας. Τα μαθήματα είναι αρθρωτά και εκτελούνται σε περιβάλλον Virual Reality ώστε να αποτελούν πραγματικά ζωντανό μάθημα. Με χαροποιεί ιδιαίτερα όταν οι μαθητές μου γίνονται κοινωνοί αυτής της πληροφορίας και στάσης ζωής.
Από την εμπειρία σου, που δυσκολεύονται περισσότερο οι εκπαιδευτές σκύλων όταν πλησιάζουν τον «φράχτη» της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς;
Πιστεύω πως όλοι μας δυσκολευόμαστε με το ιστορικό της δικής μας μαθησιακής διαδικασίας αλλά και το περιεχόμενό της. Για παράδειγμα ακόμα και οι πιο έμπειροι εκπαιδευτές που χρησιμοποιούν την θετική ενίσχυση κάποιες φορές οπισθοχωρούν σε αυστηρό τόνο φωνής ή άγρια στάση όταν το ζώο συμπεριφέρεται απρόβλεπτα. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί και να θυμίζουμε ο ένας στον άλλο ότι ο μαθητευόμενος δεν έχει ποτέ λάθος.
Όταν το ζώο δεν εκτελεί αυτό που αναμένουμε έχει να κάνει με το πρόγραμμα και η λύση είναι να αλλάξουμε αυτό που κάνουμε εμείς οι εκπαιδευτές.
Για να αλλάξεις συμπεριφορά άλλαξε τις συνθήκες και το ζώο θα αλλάξει τον εαυτό του.
Ποια είναι τα κλειδιά για την επιτυχή και ωφέλιμη εκπαίδευση με την χρήση της εφαρμοσμένης ανάλυσης συμπεριφοράς;
Οι σημαντικοί δάσκαλοι οποιουδήποτε είδους συναντούν τους μαθητές τους εκεί που εκείνοι βρίσκονται και όχι εκεί που επιθυμούν να βρίσκονται.
Το βασικό κλειδί είναι η γνώση ότι όλες οι συμπεριφορές επηρεάζονται, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, από τις συνθήκες. Το περιβάλλον επηρεάζει όλα τα συστήματα συμπεριλαμβανομένης της έκφρασης των γονιδίων και της λειτουργίας του εγκεφάλου. Από τη στιγμή που διαχειριζόμαστε τις περισσότερες από τις συνθήκες μέσα στις οποίες «συμπεριφέρνονται» οι μαθητές μας, πάντα υπάρχουν τρόποι για την επιτυχή αλλαγή της συμπεριφοράς.
Μπορείς να μας περιγράψεις ένα περιστατικό ιδιαίτερα δύσκολο όπου η εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς είχε επιτυχία;
Ειλικρινά, δεν βλέπω τα περιστατικά ως περισσότερο ή λιγότερο δύσκολα. Όμως τα δυσκολότερα πρωτόκολλα σε εφαρμογή είναι εκείνα που απαιτούν μη διαθέσιμους πόρους όπως χώρο, χρόνο, ποικιλία, επιμονή, δέσμευση.
Αν δεν μπορούμε να τροποποιήσουμε σημαντικά τις συνθήκες εκείνες που υποστηρίζουν την προβληματική συμπεριφορά η επιτυχία δεν πρόκειται να έρθει. Λέω και ξανά λέω και πάντα θυμίζω στους κηδεμόνες των σκύλων πώς αν δεν είναι σε θέση να αλλάξουν αυτό που προηγείται της συμπεριφοράς ή/και την συνέπεια της συμπεριφοράς δεν πρόκειται να υπάρξει μαθησιακό αποτέλεσμα.
Πως μπορούν οι εκπαιδευτές να προετοιμαστούν πριν αρχίσουν να αναλαμβάνουν περιστατικά ;
Η καλύτερη προετοιμασία είναι να ξεκινήσουν διαβάζοντας ένα βιβλίο σχετικό με την βασική θεωρία της επιστήμης της συμπεριφοράς και μάθησης καθώς και σχετικά με την εφαρμοσμένη ανάλυση συμπεριφοράς.
Το πρώτο θα τους εξοπλίσει με τις βασικές επιστημονικές πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες για την κατανόηση της μεγάλης εικόνας της συμπεριφοράς και της μάθησης στον πλανήτη Γαία
Το δεύτερο θα τους δώσει πληροφορίες στο πεδίο της εφαρμογής.
Δουλεύουμε πάνω στο πρώτο σύστημα «Προσομοίωσης Εκπαίδευσης Ζώων» κάτι που θα φέρει επανάσταση στην προετοιμασία και πρόβλεψη του μοντέλου εκπαίδευσης. Αυτό θα βοηθήσει καταλυτικά στην προετοιμασία τους.
Οι σπουδές σου οι αρχικές ήταν στην πληροφορική, πες μας πως και άφησες αυτόν τον τομέα;
Οι σπουδές μου στην πληροφορική και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη δικτύων ευρείας κλίμακας παράλληλα με την ολοκλήρωση (integration) συστημάτων και δικτύων αποτελούν για εμένα ένα τομέα σημαντικότατο τον οποίο υπηρέτησα για σχεδόν 20 χρόνια. Ξέρεις, παραμένεις σε κάτι όσο έχεις να πάρεις και να δώσεις και τον κύκλο αυτόν τον ολοκλήρωσα όπως ακριβώς ήθελα.
Το σημαντικό είναι ότι οι γνώσεις μου στην πληροφορική έρχονται να σμίξουν με την εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων στο Online K9 University.
Την ανάπτυξη του περιβάλλοντος την έχω κάνει εγώ και μπορώ να πω με σιγουριά ότι προσφέρει μοναδική εμπειρία με δυνατότητες που το κάνουν πρότυπο σύγκρισης. Το πλάνο μου είναι να σμίξουν εκπαίδευση και πληροφορική και αυτό κάνω με το «μπουκέτο» των εφαρμογών που έχουμε αναπτύξει στο Online K9 University τόσο στην απομακρυσμένη αναγνώριση μοτίβων συμπεριφοράς που προσφέρει το σύστημα PERDIX, με την εφαρμογή K9PA που αναγνωρίζει προβληματικές συμπεριφορές πριν αυτές γίνουν ορατές και με το σύστημα GENESIS που αποτελεί την υλοποίηση της Virtual Reality τάξης εκπαίδευσης σκύλων και ανθρώπων.
Έχεις γεννηθεί στην Γαλλία πως και βρίσκεσαι στην Ελλάδα;
Έχω γεννηθεί στην Γαλλία, η μητέρα μου είναι Γαλλίδα και η οικογένειά μου ζει εκεί.
Γιατί εγώ βρίσκομαι στην Ελλάδα; Διότι προβλέπεται από την αποστολή μου.
Η τεχνολογία σήμερα επιτρέπει την παράλληλη συνεργασία σε οποιοδήποτε μέρος του πλανήτη και πολύ σύντομα οι εμπειρίες και οι συνήθειες θα αλλάξουν στον πλανήτη Γαία.
Ο Ηλ. Υπολογιστή είναι ένα καλό εργαλείο και έτσι πρέπει να αξιοποιείται. Αυτό που είδατε με την τηλεργασία λόγω του Covid19 είναι πλέον ξεπερασμένο και η νέα γενιά επικοινωνίας είναι εδώ.
Βαδίζω με γνώμονα το μέλλον και την χρήση των νέων εφαρμογών και δικτύων στην εκπαίδευση σκύλων και ανθρώπων.
Έχω παρατηρήσει ότι δεν έχεις ανεβασμένα video και φωτογραφίες σου στο δίκτυο, έχεις να πεις κάτι γι΄ αυτό;
Ναι, είναι συνειδητή απόφαση. Η προσπάθεια και η δράση μου δεν μπορούν να καταγραφούν στην κάμερα και αν αποφάσιζα να ανεβάσω κάτι θα διάλεγα ότι καλύτερο έχω και όχι ότι πραγματικά συμβαίνει. Άρα δεν θα σας έδειχνα την πραγματικότητα αλλά μέρος αυτής.
Όμως για να βγάλεις ολοκληρωμένα και σωστά συμπεράσματα χρειάζεσαι όλες τις πληροφορίες για να τις επεξεργαστείς. Ανάλογα με το τι θα τροφοδοτηθείς θα βγάλεις και το ανάλογο αποτέλεσμα.
Θέλεις να μάθεις ; Έλα και ψάξε, κάνε τις σωστές ερωτήσεις αν δεν το κάνεις θα υποστείς τις συνέπειες, πάντα έτσι γίνεται.
Δεν ζούμε στον κόσμο του Disney και ο κόσμος πρέπει να το καταλάβει αυτό. Η εργασία που κάνουμε δεν είναι σαπουνόπερα και θεωρώ ότι προσβάλω τον εαυτό μου αρχικά αλλά και την νοημοσύνη των ανθρώπων αν νομίζουν πως δείχνοντας κάτι εντυπωσιακό μπορούν να το κάνουν και οι ίδιοι έτσι απλά αντιγράφοντάς το.
Δεν προσπαθώ να πείσω κανέναν, δεν είμαι δόγμα. Ο καθένας έχει την δυνατότητα να αναζητήσει
Έχεις κάποιους ανθρώπους που θαυμάζεις στον χώρο της εκπαίδευσης σκύλων;
Σέβομαι όλους όσους ανήκουν στο ανθρώπινο γένος και μαθαίνω ότι μπορώ περισσότερο από τον καθένα ξεχωριστά. Ακόμα και αν δεν συμφωνώ με κάποιον, αναγνωρίζω τον ρόλο που έχει αναλάβει και υπηρετεί και τον θεωρώ αδερφό μου που κάνει κάτι που εγώ επιλέγω να μην το κάνω και με βοηθά να μάθω. Ξεχωρίζω άτομα που έχουν υπηρετήσει τον χώρο με συνέπεια και δομή και σε αυτά περιλαμβάνονται οι Γιάννης Αραχωβίτης, Bob Bailey, Ian Dunbar, Jane Donaldson, James O'Heare Ph.D., Nicole Wilde, Patricia B McConnell, Turid Rugaas, Barry Eaton, Pamela J. Reid, Grisha Stewart, Sue Sternberg, Alexandra Horowitz, Marc Bekoff
Με βοήθησαν να μάθω και θα έχουν πάντα τον σεβασμό και την αγάπη μου διότι τα κέρδισαν δίνοντάς μου πάντα ανταμοιβή, δεν τα επέβαλαν.
Πως πιστεύεις ότι η εκπαίδευση σκύλων θα εξελιχθεί στο μέλλον ;
Είναι μονόδρομος. Το ζωικό βασίλειο δίνει το χέρι στο ανθρώπινο για να περάσουμε σε ένα άλλο επίπεδο. Η επιβολή και η κυριαρχία είναι πεποιθήσεις που στην πράξη δεν τις βλέπουμε να εφαρμόζονται αλλά η εκπαίδευση που λαμβάνουμε από την στιγμή που θα έρθουμε στον κόσμο μας μαθαίνει να ερμηνεύουμε την πραγματικότητα μέσα από ένα «αρνητικό» πρίσμα ελέγχου και επιβολής.
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, έτσι μας τα σερβίρουν και θέλουν να πιστεύουμε ότι είναι! Η νέα γενιά εκπαιδευτών φτιάχνεται τώρα και θέλω να βοηθήσω όσο καλύτερα μπορώ.
Διδάσκεις διαδικτυακά στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ποιο μάθημα παρακολουθούν περισσότερο οι ενδιαφερόμενοι και τι χρειάζεται κάποιος για να ξεκινήσει;
Διδάσκω στο Online K9 University, και το πρώτο μάθημα για να ξεκινήσει κάποιος προτείνω την Ψυχολογία σκύλων Α και Β κύκλο, το επόμενο είναι η Εκπαίδευση Σκύλων και τρίτο η Επικοινωνία με τα Σκυλιά-Ζώα.
Για να ξεκινήσει κάποιος χρειάζονται απλά η απόφαση, η δέσμευση και η διάθεση να κάνεις Restart σε όλα όσα γνωρίζεις. Το ταξίδι είναι συναρπαστικό, είναι μια καταπληκτική συνεχής θετική ενίσχυση (R+)
Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο ;
Συμμετέχω σε ένα εκπληκτικό project όπου ετοιμάζουμε τον πρώτο σύστημα «Προσομοίωσης Εκπαίδευσης Ζώων»
Αυτό θα είναι το σημαντικότερο νέο στην ψηφιακή εποχή σχετικά με την πρακτική εμπειρία των εκπαιδευτών πριν βγουν στο πεδίο.
Για φαντάσου το: ότι κάνει ο πιλότος και ο χειρουργός πριν αναλάβει φυσική δράση θα το κάνει και ο εκπαιδευτής ζώων.
Συνεργάζομαι γι’ αυτό με πανεπιστήμιο του εξωτερικού και ιδιωτικό φορέα και περιορίζομαι στην πληροφόρηση που μπορώ να ανακοινώσω.
Τον Νοέμβριο θα δώσω το σεμινάριο «Ζώντας και Μαθαίνοντας με τα Ζώα» σε περιβάλλον Virual Reality ώστε να μπορέσουν όλοι να βρεθούν μέσα στον μοναδικό χώρο παρουσίασης κοντά στην θάλασσα.
Έχεις κάτι να πεις σε αυτούς που θα διαβάσουν το άρθρο;
Ναι, να ζείτε την κάθε στιγμή στο εδώ και τώρα και όχι μπροστά στην οθόνη.
Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε και κάντε αυτό που σας ολοκληρώνει ανεξάρτητα από την γνώμη των άλλων.
Ανοίξτε την καρδιά σας και ακούστε τι έχουν να σας πουν τα ζώα, ακούστε τα και μιλήστε τους με αγάπη και σεβασμό.
Να φέρεστε ο ένας στον άλλο με σεβασμό
Να φροντίζετε ο ένας τον άλλο και να παίζετε καλά μαζί !
|
Συνέντευξη του Antoine Raymond
στο Γαλλικό περιοδικό Animaux Bonheur (μεταφρασμένο από τα Γαλλικά στα Ελληνικά) |
